Sekcja kulturoznawcza

Konferencja „Mikołaj Kopernik w kulturze pamięci” została podzielona na trzy moduły dotyczące: 

1. pamięci historycznej,
2. literatury
3. historii sztuki.

Wspólnym mianownikiem dla tych trzech perspektyw są studia nad pamięcią, będące jednym z najprężniej rozwijających się, interdyscyplinarnych obszarów badań na świecie. Tak jak studia nad pamięcią są wieloaspektowe i interdyscyplinarne - zakorzenione w różnych dyscyplinarnych i narodowych tradycjach, tak też jest z definicją samej pamięci (kulturowej, społecznej, kolektywnej i in.), kulturą pamięci, wspominania czy upamiętniania.

Celem konferencji jest ponowne odczytanie/zdefiniowanie postaci Kopernika przez pryzmat pamięci o nim, dziedzictwa obecnego w różnych kulturach europejskich i pozaeuropejskich. Nie chodzi o sięganie do Mikołaja Kopernika, jego życia i dzieła, lecz do pamięci o nim i jego pracy, o różne formy jego obecności w literaturze czy sztuce, w kulturze popularnej, w przestrzeni, symbolach, pamiątkach itd. Stawiamy pytanie o obecność owej kopernikańskiej przeszłości i historii w różnych tekstach kultury, o jej reprezentacje, przedstawienia w pamięci zbiorowej i indywidualnej.

Podejście skupiające się na kulturze pamięci pozwala na śledzenie obecności „Kopernika” w tekstach kultury niezależnie od ich charakteru i celu, w jakim powstały. Czy będą to przykładowo cele poznawcze (jak w historii nauki), estetyczne (jak w przypadku literatury, sztuki i innych dzieł działalności artystycznej), polityczne (jak w przypadku pomników czy obecności astronoma w tekstach propagandowych), jest tutaj kwestią odrębną, choć wymagająca również namysłu. Ujęcie komparatystyczne będzie spajało całość tego międzynarodowego przedsięwzięcia.

Podzieliliśmy konferencję na trzy moduły, z których każdy ma inny profil. Ten podział ma charakter przede wszystkim heurystyczny i organizacyjny, oddający podziały dyscyplinarne. Spoiwem całości są kultury pamięci. Wszystkie pytania mają charakter roboczy, przykładowy. Nie wyczerpują listy możliwych problemów. Mają jedynie stanowić zaproszenie i zachętę do własnych poszukiwań w ramach danego panelu, a zarazem inspirację do badań w ramach problematyki stawianej w pozostałych modułach.

1. Panel antropologiczny: Panel będzie zogniskowany na kwestiach związanych ze społecznie i kulturowo zorientowanymi studiami nad pamięcią o Koperniku. Chodzi o połączenie historii wiedzy oraz badań nad kulturami pamięci, ze szczególnym uwzględnieniem elementów kultury popularnej (komiks, film, plakat, czy nawet znaczki), pamięci kolektywnej, międzypokoleniowego transferu wiedzy, konfliktów międzykulturowych i politycznych wokół tej postaci, czy wreszcie historii miejsc pamięci (w tym pomników czy tablic pamiątkowych, rocznic i in.).
2. Panel literaturoznawczy: Panel dotyczyć będzie przede wszystkim obecności postaci oraz dziedzictwa myśli i idei Kopernika w literaturze i sztukach dramatycznych. Wyróżnikiem panelu będzie ujęcie porównawcze, zestawiające różne tradycje europejskie (zaś przedstawiciele i eksperci od poszczególnych kultur będą uczestnikami konferencji), jak i systematyczne podejście w ujęciu diachronicznym, pokazującym ewolucję i zmianę. Zagadnienie doboru i wykorzystania języka i innych środków artystycznego wyrazu, kwestii estetycznych, ale również wartości wiązanych z Kopernikiem, będą wyróżnikami panelu.
3. Panel historyczno-artystyczny: W panelu możliwe są dwie współwystępujące perspektywy. Z jednej strony, będziemy mieli do czynienia z ujęciami z zakresu historii sztuki, zatem dziejów artystycznych realizacji i transformacji idei kopernikańskich, ale i upamiętniania postaci samego Kopernika. Z drugiej strony, chodzi krytyczno-artystyczne zmierzenie się z tym dziedzictwem, jak również z jego obecnością i aktualnością dziś. Pytania historyczne, jak w całej konferencji, będą nierozerwalnie złączone z tymi, które są dla współczesnych ważne.

Program sekcji

---

Zapisy na obrady:

Na obrady Światowego Kongresu Kopernikańskiego obowiązują zapisy elektroniczne. Aby zapisać się na wydarzenia Światowego Kongresu Kopernikańskiego należy założyć konto (https://kopernik550.umk.pl/pl/login). W wyszukiwarce wydarzeń (dostępnej pod adresem: https://kopernik550.umk.pl/pl/zapisy) poszczególne wystąpienia konferencyjne zostały pogrupowane w bloki. W opisie każdego bloku znajdują się tytuły wystąpień oraz inne szczegóły takie jak np. czas trwania, miejsce itd. 

prof. Pamela Smith (Columbia University, USA)
prof. Rens Bod (University of Amsterdam, Holandia)
dr hab. Hubert Łaszkiewicz (Uniwersytet Warszawski, Polska)
prof. dr Renato de Oliveira Brito (The Catholic University of Brasil, Brazylia)
prof. dr hab. Michał Kokowski (Polska Akademia Nauk, Polska)

prof. dr. L.W.M. (Rens) Bod (Universiteit van Amsterdam, Holandia)
prof. dr hab. Zbigniew Chojnowski (Uniwersytet Warmińsko-mazurski w Olsztynie, Polska)
dr hab. Adam Kola, prof. UMK (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska)
dr hab. Joanna Kucharzewska, prof. UMK (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska)
prof. dr Renato de Oliveira Brito (The Catholic University of Brasil, Brazylia)
prof. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska)
prof. Pamela Smith (Columbia University, USA)

prof. dr hab. Cezary Bronowski (Katedra Literatury Włoskiej i Hiszpańskojęzycznej, Instytut Literaturoznawstwa UMK)
prof. dr hab. Zbigniew Chojnowski  (Katedra Literatury Polskiej UWM)  
dr Mateusz Hübner (Polska Akademia Nauk) 
dr hab. Adam Kola, prof. UMK (Katedra Literatur Słowiańskich, Instytut Literaturoznawstwa UMK)
mgr Michał Kłosiński (Dom Mikołaja Kopernika)
dr hab. Joanna Kucharzewska, prof. UMK (Wydział Sztuk Pięknych UMK) 
dr Marcin Lutomierski (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika) 
prof. dr hab. Krzysztof Mikulski  (Katedra Historii Nowożytnej I Krajów Niemieckich, Instytut Historii i Archiwistyki UMK) 
dr hab. Wojciech Piasek, prof. UMK   (Katedra Metodologii, Dydaktyki I Historii Kultury, Instytut Historii i Archiwistyki UMK) 
prof. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz (Katedra Historii Sztuki XX w. w Europie Środkowej i na Emigracji, Wydział Sztuk Pięknych UMK) 
dr Renata Skowrońska (Polska Misja Historyczna przy Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu) 
dr Michał Targowski (Katedra Historii Nowożytnej i Krajów Niemieckich, Instytut Historii i Archiwistyki UMK) 
prof. dr hab. Robert Traba (Instytut Studiów Politycznych PAN)
prof. dr hab. Maciej Wróblewski (Katedra Antropologii Literatury i Nowych Mediów, Instytut Literaturoznawstwa UMK)